👨👩👧👦 درسنامه درس ۲۱ مطالعات اجتماعی پایه هفتم
در این درس با ساختار خانواده، سبک زندگی، طبقات اجتماعی و دلایل استقبال مردم ایران از اسلام در دوره ساسانی آشنا می‌شویم.
🏠 خانواده در ایران باستان
- هسته اولیه جامعه، خانواده بود.
- ازدواج یک پیمان مقدس و تکلیف دینی محسوب می‌شد.
- مردان بدون همسر نمی‌توانستند مقام حکومتی بگیرند.
- پدر، سرپرست خانواده و مسئول اجرای مراسم مذهبی و حفظ امنیت بود.
- ازدواج‌ها معمولاً خویشاوندی و درون‌گروهی بودند.
- برای اولاد پسر ارزش خاصی قائل بودند.
- چندهمسری در میان ثروتمندان رایج بود.
🧵 اقتصاد خانوادگی و تربیت
- خانواده‌ها بیشتر نیازهای خود را در خانه تولید می‌کردند.
- زنان در کنار مردان به نخ‌ریسی، قالی‌بافی، کشاورزی و… مشغول بودند.
- خانواده‌ها مرکز تربیت و آموزش بودند.
- اصول اخلاقی مانند راستگویی، وفای به عهد، میهن‌دوستی آموزش داده می‌شد.
🏡 زندگی شهری و روستایی
- اغلب مردم در روستاها زندگی می‌کردند و کشاورز بودند.
- شهرها محل زندگی شاهان، مأموران، صنعتگران و بازرگانان بود.
- از دوره ساسانیان تعداد شهرها و جمعیت آن‌ها افزایش یافت.
⚖️ طبقات اجتماعی و بی‌عدالتی
- با تمرکز قدرت و ثروت، اختلاف طبقاتی شکل گرفت.
- در دوره ساسانی، جامعه به دو طبقه تقسیم شد: بزرگان و عامه مردم
- بزرگان شامل شاهان، موبدان، فرماندهان و دبیران بودند.
- عامه مردم شامل پیشه‌وران، کشاورزان، دامداران و بازرگانان بودند.
- بزرگان از مالیات معاف بودند و حق تحصیل داشتند.
- عامه مردم از حقوق اجتماعی محروم بودند و بار مالیات و جنگ بر دوش آنان بود.
- موبدان زرتشتی از این نظام طبقاتی حمایت می‌کردند.
🚫 ویژگی‌های جامعه طبقاتی
- تغییر طبقه اجتماعی تقریباً ناممکن بود.
- ازدواج بین طبقات ممنوع بود.
- لباس، مسکن و محل زندگی طبقات متفاوت بود.
- حتی آتشکده‌های جداگانه برای هر طبقه وجود داشت.
🌅 استقبال از اسلام
- اسلام بر برابری انسان‌ها در برابر خدا تأکید دارد.
- تنها معیار برتری، تقوا و درستکاری است.
- مردم ایران از این عدالت استقبال کردند.
📚 منابع تاریخی
- مورخان از شاهنامه فردوسی برای شناخت جامعه ایران باستان استفاده کرده‌اند.
- هرودت، مورخ یونانی، به آداب احترام و تفاوت‌های طبقاتی در ایران اشاره کرده است.
- نمونه‌ای از تجمل شاهان: خسرو پرویز با شطرنج یاقوتی و تخت عاج‌فیل با نرده‌های طلا و نقره.
📊 جدول خلاصه درس
| موضوع | توضیح |
|---|---|
| هسته جامعه | خانواده |
| نوع ازدواج | خویشاوندی و درون‌گروهی |
| طبقات اجتماعی | بزرگان و عامه مردم |
| منبع تاریخی مهم | شاهنامه فردوسی |
| دلیل استقبال از اسلام | برابری انسان‌ها در برابر خدا |
دیدگاهتان را بنویسید