📘 درسنامه: مبارزات ملت ایران علیه حکومت پهلوی
🔎 چکیده درسنامه
این درسنامه به بررسی مهم‌ترین رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در دوران حکومت پهلوی می‌پردازد. از کودتای ۲۸ مرداد تا قیام ۱۵ خرداد، از تصویب‌نامه‌های بحث‌برانگیز تا انقلاب سفید، و از تبعید امام خمینی تا پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، همه با نگاهی تحلیلی و آموزشی ارائه شده‌اند. ✊📜
🌀 پیامدهای کودتای ۲۸ مرداد
پس از بازگشت شاه، نفوذ آمریکا افزایش یافت و مردم از شکست نهضت ملی شدن نفت ناراحت بودند.
🏛 تغییرات انجمن‌های ایالتی و ولایتی
- ❌ شرط مسلمان بودن حذف شد.
- 📖 سوگند به قرآن به کتاب آسمانی تبدیل شد.
این تغییرات موجب تضعیف اسلام شد و با مخالفت علما به رهبری امام خمینی مواجه گردید.
⚖️ آغاز انقلاب سفید
شاه اصول شش‌گانه‌ای را به همه‌پرسی گذاشت. امام خمینی آن را غیرقانونی دانست و مردم را به عدم شرکت دعوت کرد.
📢 فعالیت‌های مذهبی در محرم ۱۳۴۲
امام از مداحان خواست سکوت نکنند و خطر اسرائیل را گوشزد کنند. رژیم پهلوی با اسرائیل رابطه داشت و نفت آن را تأمین می‌کرد.
🔥 قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲
دستگیری امام موجب قیام گسترده مردم شد. شدیدترین اعتراض‌ها در قم، تهران و ورامین رخ داد.
⚖️ لایحه کاپیتولاسیون
دادگاه‌های ایران حق رسیدگی به جرایم آمریکایی‌ها را نداشتند. امام این مصونیت را ذلت‌بار دانست.
🌍 تبعید امام خمینی
در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ امام به ترکیه و سپس به عراق تبعید شد. مبارزات خود را با پیام و اعلامیه ادامه داد.
🧠 فعالیت‌های فرهنگی و فکری
مطهری، شریعتی و طالقانی با سخنرانی و کلاس‌های دینی، اسلام انقلابی را به جوانان معرفی کردند.
📉 اوضاع ایران در آستانه انقلاب
| نوع | توضیح |
|---|---|
| فرهنگی | بی‌توجهی به ارزش‌های اسلامی و ترویج بی‌بندوباری |
| سیاسی | وابستگی به بیگانگان، استبداد، سانسور رسانه‌ها |
| اجتماعی | بی‌اختیاری نمایندگان مجلس، سرکوب مخالفان |
| اقتصادی | فقر گسترده، غارت سرمایه‌های ملی |
📰 مقاله توهین‌آمیز و قیام‌های مردمی
مقاله‌ای علیه امام منتشر شد که موجب قیام ۱۹ دی قم و سپس قیام تبریز شد. اعتراض‌ها در سال ۵۷ گسترش یافت.
🩸 جمعه سیاه
در ۱۷ شهریور ۵۷، مأموران رژیم تظاهرات مردم در میدان ژاله را به خاک و خون کشیدند.
🎭 واکنش شاه و امام
شاه برای فریب مردم نخست‌وزیران را تغییر داد، اما امام با هوشیاری مسیر انقلاب را حفظ کرد.
✈️ سفر امام به پاریس
امام پس از فشار دولت عراق به فرانسه رفت. ارتباط با رسانه‌ها و مبارزان جهانی تسهیل شد.
🏁 پیروزی انقلاب اسلامی
- 📅 ۲۶ دی ۱۳۵۷: فرار شاه از کشور
- 📅 ۱۲ بهمن ۱۳۵۷: بازگشت امام به ایران
- 📅 ۲۲ بهمن ۱۳۵۷: پیروزی انقلاب اسلامی
🕊 شعار و اهداف انقلاب
شعار اصلی: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی هدف: پایان وابستگی و تأمین حقوق ملت در چارچوب اسلام
📋 جدول خلاصه درس: مبارزات ملت ایران علیه حکومت پهلوی
| رویداد | توضیح |
|---|---|
| کودتای ۲۸ مرداد | بازگشت شاه و افزایش نفوذ آمریکا |
| انجمن‌های ایالتی و ولایتی | حذف شرط مسلمان بودن و سوگند به قرآن |
| انقلاب سفید | اصول شش‌گانه شاه؛ مخالفت امام خمینی |
| قیام ۱۵ خرداد | اعتراض مردم به دستگیری امام؛ سرکوب شدید |
| کاپیتولاسیون | مصونیت قضایی آمریکایی‌ها؛ اعتراض امام |
| تبعید امام | انتقال به ترکیه و سپس عراق؛ ادامه مبارزات |
| فعالیت‌های فرهنگی | مطهری، شریعتی، طالقانی؛ معرفی اسلام انقلابی |
| جمعه سیاه | کشتار مردم در میدان ژاله تهران |
| بازگشت امام | ۱۲ بهمن ۱۳۵۷؛ استقبال گسترده مردم |
| پیروزی انقلاب | ۲۲ بهمن ۱۳۵۷؛ سقوط رژیم پهلوی |
دیدگاهتان را بنویسید